Nederlands Hervormd buiten synodaal

Mijn opa was dominee (hij is overleden). Ik probeer zijn overtuigingen/leerstellingen te achterhalen. Hij was Nederlands Hervormd buiten synodaal. Wat houdt dat eigenlijk in?

1. Ik begin met een correctie: ik weet niet wie uw grootvader was maar hij was niet “Nederlands Hervormd buiten synodaal.” Die denominatie of organisatie bestond en bestaat niet. Hij kan zich mogelijk wel zo genoemd hebben of zo door anderen genoemd zijn geworden.

2. Er is trouwens nooit een Nederlands Hervormde Kerk geweest, wel een Nederlandse Hervormde Kerk. Daar is een groot verschil tussen. De kerk was niet op zijn Nederlands (op een Nederlandse manier) hervormd, maar Hervormde kerk van of in Nederland.

3. In tegenstelling tot verschillende andere protestantse denominaties was in de tijd van uw grootvader de Nederlandse Hervormde Kerk een eenheid in organisatie. Er zijn Gereformeerde Gemeenten (meervoud), al dan niet oud- en binnen of buiten verband, er waren en zijn Gereformeerde kerken (meervoud), al dan niet vrijgemaakt. Dit  soort gemeenten en plaatselijke kerken en kerkjes konden en kunnen zich uit vrije wil bij elkaar voegen en zich schikken in een of ander synodaal verband.

4. Maar die zelfstandige plaatselijke gemeenten en kerken konden en kunnen zich daar ook weer van losmaken en zelfstandig, buiten dat synodale verband, verder gaan. En dat is ook herhaaldelijk gebeurd. Daarentegen was de Nederlandse Hervormde Kerk (enkelvoud) een eenheid met een algemene synode. Wie zich onttrok aan het synodaal verband was daarmee automatisch niet langer Nederlands Hervormd meer. En verloor ook alle bezittingen. Na 2004 heeft de rechter ook zo beslist ten aanzien van de zogenoemde Herstelde hervormden.

5. Maar wat zegt dit over de overtuigingen en/of leerstellingen van uw grootvader? Ik vermoed dat hij in zijn tijd binnen de Nederlandse Hervormde Kerk leringen, kerkordelijke regels, gebrek aan tucht, of gewoontes vond, waar hij zich niet mee kon verenigen. Daarom verliet hij dan ook die kerk terwijl hij toch de naam (ten onrechte) wilde vasthouden. Dat hij de naam wilde vasthouden doet mij veronderstellen dat hij de leer, de belijdenis, van de Nederlandse Hervormde Kerk, te weten de Drie Formulieren van Enigheid, van harte wilde blijven onderschrijven. Hoogstwaarschijnlijk heeft hij het toezicht en de tuchtoefening door de synodale organen op de naleving van die belijdenis door een aantal voorgangers gemist. Anderen verlieten de kerk omdat ze zich niet konden of wilden houden aan de kerkordelijke regels in zake de bediening van de doop en/of het Heilig Avondmaal. Sommigen werden uit hun ambt ontheven.

6. Van een aantal van deze dissidente voorgangers zijn de namen blijven voortleven. Van sommigen is te begrijpen dat ze braken met de officiële kerk, de Nederlandse Hervormde Kerk. Begrijpen is echter niet hetzelfde als goedkeuren. Er zijn vanaf het begin van de reformatie in onze vaderlandse kerk dingen gebeurd die niet goed waren. Trouwens in welke kerk of gemeente, die zich op een of andere manier gereformeerd of hervormd noemt, heeft dat niet plaatsgevonden of vindt dat tot nu niet plaats? Wie durft of kan zeggen dat haar of zijn kerk in leer en leven volmaakt is?

7. De voorgangers en gemeenten die stellen zich gedwongen te voelen zich los te maken van een bestaande kerk of denominatie of een synodaal verband hebben één ding gemeenschappelijk: 
Ze zeggen de leer van de reformatie ten volle gehoorzaam te willen zijn en blijven, maar hebben gebroken met de belijdenis van de éénheid van de kerk. Het lijkt er vaak op dat een bepaalde dogmatiek of ethiek, een Bijbelvertaling, een liturgisch aspect, een bepaald kledingvoorschrift  of dergelijke zaken belangrijker zijn dan de eenheid van de kerk van Christus.

8. Tenslotte: Ik weet niet om welke reden uw grootvader zich van de Nederlandse Hervormde Kerk met zijn synode heeft losgemaakt. Er was en is geen eensluidende reden daarvoor. Anderen bleven ondanks dezelfde bezwaren en zorg toch in de vaderlandse kerk en trouw aan de belijdenis. Maar dat is een verhaal apart.

Ds. J. J. Tigchelaar

Dit artikel is beantwoord door

Ds. J.J. Tigchelaar

• Geboortedatum:
  05-12-1931
• Kerkelijke gezindte:
  PKN (Hervormd)
• Woon/standplaats:
  Putten
• Status:
  Actief

130 artikelen

Dit panellid heeft meerdere artikelen geschreven