Morfogenetische velden

Morfogenetische velden: ik kom ermee in aanraking, maar voor mij is niet duidelijk of dit iets is wat God geschapen heeft en waar we gebruik van mogen maken of dat dit iets is waar we juist ver vandaan moeten blijven. Kunt u hier iets meer duidelijkheid in geven?

Antwoord 1: Vanuit de biologie is altijd beweerd dat informatie in een cel ligt opgeslagen maar dat de interactie met omgevende cellen bepaalt (via o.a. bepaalde stoffen) hoe een en ander vorm gaat krijgen. Dat verklaart onder andere waarom vergelijkbare cellen zich anders kunnen ontwikkelen. De ene cel ontwikkelt zich tot zenuwcel en de andere tot spiercel. Maar de ene zenuwcel of spiercel kan zich later ook ontwikkelen tot tumorcel.

Morfogenetische velden gaat verder: allerlei velden hebben invloed op ontwikkelingen.

Mijn inziens is het een verklaring om verschil in ontwikkelingen te duiden en de verklaring zo 'holistisch' mogelijk te laten zijn. Een wetenschappelijke verklaring is iets anders dan een gegeven uit de bestaande werkelijkheid. Als er meer kennis komt kan dit leiden tot een andere verklaring. Zoals vroeger onze bloedbaan verklaard werd tot een eb- en vloedsysteem. Later toen de haarvaten ontdekt werden kwam men tot een circulatie met een grote en kleine bloedsomloop.

Meer kan ik er helaas niet over zeggen.

Met vriendelijke groeten,
drs. H. van Driel-Paul
 

Antwoord 2: De vraag is gesteld aan prof. dr. M. J. Paul, die heeft afgezien van beantwoording. Nu blijft het voor mij gissen waarom je in eerste instantie hem hebt gekozen als beantwoorder. Ik vermoed dat zijn theologische onderbouwing van het scheppingsverhaal en daarmee zijn stelling tegen de evolutieleer dit met name heeft ingegeven. Overigens mag u van iedere scribent die verbonden is aan RefoWeb Bijbels gefundeerde uitgangspunten verwachten, dus in die zin is het vertrekpunt van mij niet anders.

Taalkundige begrippen

Morfogenetisch veld wil letterlijk zeggen: vormscheppend veld. Bij morfologie wordt met name de uiterlijke verschijningsvorm van het leven bestudeerd, dus niet zozeer specifieke organen, weefsels of cellen. De genetica richt zich op de wording of oorsprong (genese) van levende wezens en het doorgeven van hun specifieke eigenschappen, de erfelijkheidsleer. Morfogenese duidt dus op iets wat met erfelijkheid en uiterlijke verschijningsvorm te maken heeft. Specifieker: hoe een groep cellen er toe komt om een bepaalde vorm aan te nemen, en mogelijk deze eigenschap ook door kan geven aan de volgende generatie. De toevoeging ‘veld’ geeft aan dat er randvoorwaarden zijn, waardoor die vorming of vormverandering ontstaat.

Duiding

In principe is de bestudering van een fenomeen een neutrale zaak. Het gaat hierbij om de aanvankelijke ontdekking, de systematische observatie en de gedocumenteerde beschrijving van het verschijnsel. Tot zo ver een objectieve aangelegenheid. Wanneer het echter om de verklaring van dit specifieke fenomeen gaat, wordt doorgaans gebruik gemaakt van modellen die op de evolutiebiologie gebaseerd zijn. Hierbij wordt geprobeerd alles tot één soort ‘oervorm’ terug te brengen en vanuit de diverse vormveranderingen de evolutionaire ‘bouwplannen’ te begrijpen. Vormveranderingen worden dan geduid als methoden om te overleven en zo een sterkere, beter aangepaste soort te worden. Er is ook een filosofische/theosofische behandeling van dit begrip, maar ik neem aan dat die niet binnen je vraag valt.

Relevantie

Je vraagt of dit iets is wat God geschapen heeft. God is een ondoorgrondelijk Wezen dat Zich, voor zover Hij dat nodig acht, laat kennen door Zijn Woord en door Zijn Schepping (schriftuur en natuur). Dat moet voor onze zaligheid genoeg zijn en dat biedt ons ook meer dan voldoende om Hem de eer te geven die Hem toekomt. Onze oerzonde is echter dat wij willen zijn als God. Wij willen Hem ook doorgronden buiten hetgeen Hij ons geopenbaard heeft in Zijn Woord en natuur. Als er dus in de natuur fenomenen worden waargenomen waarvan wij de werking, de oorsprong of het doel niet kunnen verklaren vanuit de Bijbel (of daarop gebaseerde wetenschap), dan is het verleidelijk om daar een eigen theorie over te ontwerpen. Op zo’n manier is de evolutietheorie ook ontstaan, die ook onder veel christenen zoveel gezag heeft dat zij dit als bril gebruiken om de Bijbel op die wijze te verstaan, om zo Gods Woord te vertalen naar hun eigen logica en bevattingsvermogen.

Je zegt dat je in aanraking komt met morfogenetische velden. Dat is een wat vage opmerking, die suggereert dat je zelf berokken bent bij celbiologische experimenten. Zoals gezegd is de theorie hierbij gebaseerd op de evolutietheorie. In de praktijk hoeft dat niet belemmerend te zijn bij het werken op dit cellulaire niveau, omdat het praktisch werk betreft dat gebruik maakt van wetmatigheden die door God in de schepping zijn gelegd. De vraag is wel of alles wat technisch mogelijk is, ook principieel (christelijk-ethisch, medisch ethisch) gewenst of zelfs geoorloofd is. Is het tot Gods eer en tot nut van de naaste? Dus: waartoe dient dit werk?

Een voorbeeld: Het is momenteel mogelijk om een embryo te ‘vervaardigen’ van 2 eicellen en 1 zaadcel. Dat lijkt dan wel tot nut van de naaste (de reden is het uitbannen van een bepaalde erfelijke stofwisselingsziekte), maar lijkt niet tot Gods’ eer: 1 man en 1 vrouw schiep Hij om tot 1 vlees te zijn. Het ‘nut’ van de naaste lijkt hier beperkt tot de wensouders, het is nog niet bekend hoe dit uitpakt voor het kind en al helemaal niet voor het nageslacht van dat kind. Hier worden grenzen die God Zelf in de schepping heeft gelegd overschreden.

Tenslotte

Zo is het zeker met alles wat levend (menselijk) materiaal betreft belangrijk om te realiseren hoe en waartoe die technieken gebruikt worden. Dat beperkt zich uiteraard niet tot het werken met deze morfogenetische velden. Gezien je wat vage vraagstelling is het mij niet helemaal duidelijk of de vraag naar tevredenheid is beantwoord. Mocht dat niet het geval zijn neem ik aan dat je een verduidelijkende vervolgvraag zult stellen.

Johan Boeijenga

Dit artikel is beantwoord door

J. Boeijenga

• Geboortedatum:
  26-05-1958
• Kerkelijke gezindte:
  Hersteld Hervormd
• Woon/standplaats:
  Nunspeet
• Status:
  Actief

66 artikelen

Dit panellid heeft meerdere artikelen geschreven