Vraag
Ik ben een student die best veel bezig is met geloof en wetenschap. Bij mij in de kerk wordt echter verteld dat ik niet in de oerknal mag geloven. Ongeacht, hoe ‘sterk’ het bewijs ook is, men weet hier zeker dat de theorie fout is. Nu neig ik zelf echter naar de snaartheorie, de wetenschappelijke tegenhanger van de oerknaltheorie. Ik vroeg me af of ik daar wel in geloven mag.
Antwoord
Dit is een interessante vraag, die bij mij ook veel vragen oproept. Allereerst vraag ik me af wat het betekent dat je niet in de oerknal mag geloven? Het kan zijn dat wat je gelooft niet goed is, zoals het bijvoorbeeld ook niet goed is om driftig te zijn. Tegen een driftig persoon zeggen dat deze niet driftig mag zijn zal echter weinig helpen. Het karakter van een driftig persoon moet veranderen en de oorzaken van de drift moeten worden weggenomen. Op het moment dat je driftig bent heb je je gevoelens niet volledig in de hand, je kunt wel je handelen in bedwang houden, maar dat pakt de oorzaak niet aan. Zo heb je ook wat je gelooft niet volledig in de hand. Je kunt wel verder naar waarheid zoeken, meer leren (uit de juiste bronnen) en daardoor kan wat je gelooft veranderen.
Als je in een discussie op conflicten tussen bijvoorbeeld Bijbel en (natuur)wetenschap stuit, dan is het beste antwoord meer en beter onderzoek doen en niet je ogen en oren sluiten voor waarnemingen in de natuur of voor wat de Bijbel zegt. Het kan dan zijn dat het wetenschappelijke bewijs niet zo sterk is als sommige mensen claimen of dat de gegevens niet zo verstrekkend zijn als sommige mensen willen doen geloven. Het kan ook zijn dat je interpretatie van de Bijbel verkeerd is en dat je die op sommige punten moet aanpassen. In alles is het goed om niet te vergeten dat de schepping, de schepping van God is en dat we uit deze schepping meer van en over God kunnen leren en dat God ook in zijn schepping niet liegt. Het is jammer dat veel christelijke jongeren het niet aandurven om zich te verdiepen in bijvoorbeeld evolutiebiologie of fundamentele natuurkunde (zoals de oerknaltheorie) omdat ze bang zijn voor conflicten in overtuiging. We kunnen juist zo goed nog meer gelovige wetenschappers gebruiken in deze gebieden.
Een beschrijving van snaartheorie kun je vinden op Wikipedia. Het is een theorie die probeert om meerdere waarneembare feiten in de natuur te verklaren in een theorie. De naam snaartheorie komt doordat men in deze theorie er van uit gaat dat de kleinste deeltjes in de natuur lijken op trillende snaren (al dan niet met de uiteinden aan elkaar verbonden).
Voor wat ik van snaartheorie weet, zie ik niet in waar eventuele conflictpunten tussen uitspraken op grond van deze theorie en het christelijk geloof kunnen ontstaan. Natuurlijk zijn er wetenschappers die een haast goddelijke status aan een theorie geven en zeggen dat ze God overbodig maken of dat ze het woord god als een soort metafoor voor de natuur gaan gebruiken, maar dat is afgoderij van deze mensen, niet de fout in de theorie. Snaartheorie gaat over de bouwstenen van materie en de interactie tussen deze bouwstenen: Het gaat over zaken die door God geschapen zijn.
Het is wel een theorie die voor veel mensen vreemd is, omdat ze gewend zijn om over de natuur te denken alsof alles is opgebouwd uit kleine balletjes. Soms voelen we ons zo ongemakkelijk bij een vreemde theorie, dat we denken dat iedere afwijking hiervan ook ons geloof aanvalt. Dit kan grote gevolgen hebben. In de geschiedenis heeft de kerk moeilijk gedaan over het idee dat de aarde niet het middelpunt van het heelal is of dat de aarde draait. Niet zozeer omdat het een afwijking was van de bijbelse informatie, maar meer omdat het afweek van het wereldbeeld wat men toen had (hier is veel meer over te zeggen, maar dat voegt op het moment niet veel toe).
Snaartheorie heeft nu ook nog als probleem (en zal het misschien altijd houden) dat het niet wetenschappelijk te testen en of te verwerpen is en in daarom in strikte zin nog geen wetenschap mag heten, maar de theorie is elegant en mooi en kan ons misschien helpen om meer te begrijpen van de schepping en meer en meer in verwondering over de orde en schoonheid God meer en meer te loven.
Dr. P. Trapman
Dit artikel is beantwoord door
dr. P. Trapman
- Geboortedatum:03-11-1978
- Kerkelijke gezindte:Divers
- Woon/standplaats:Stockholm (Zweden)
- Status:Inactief
Bijzonderheden:
Functie: Universitair Docent Wiskunde
Kerkelijke gezindte: Vrije internationale gemeente (protestants)
Dit panellid heeft meerdere artikelen geschreven
Dat heeft best moeite gekost omdat ik uit een omgeving kom waar een predikant of ouderling een hoog aanzien heeft waar je niet zomaar tegenin kunt gaan.
De fundamentele discussie over het onstaan en de leeftijd van de aarde: ik kom er voor mezelf niet uit. Kan eigenlijk domweg niet geloven dat de aarde maar 6000 jaar bestaat (de bewijzen van een veel hogere ouderdom zijn zó overweldigend!), maar een oerknal: geloven in iets wat er niet was en dat toch uit elkaar is geknald? Gaat er ook niet in. Elke theorie heeft zo zijn voor- en nadelen, dat geldt overigens net zo goed voor theologisch onderbouwde theorieën.
Wat ik wel zie: de wonderschone pracht van de natuur. Kijk naar een piepklein insect zoals een fruitvliegje: des te meer er wetenschappelijk bekend wordt over hoe fascinerend en ingewikkeld het eigenlijk is dat zo'n beestje kan vliegen, des de meer zie ik daarin de majesteit en heerlijkheid van God!
Snaartheorie is interessant, omdat, als het klopt, de natuur nog bijzonderder is dan we dachten. Vergeet niet dat de mens eigenlijk hopeloos vastzit in een Newtoniaanse werkelijkheid. Zelfs atomen zijn eigenlijk nauwelijks voor te stellen. Laat staan relativitische of kwantumeffecten. En dan komen wetenschappers ineens aanzetten met 1-dimensionale snaartjes!
Dat is allemaal erg ingewikkeld en letterlijk onvoorstelbaar. Het is ook lastig te combineren met orthodoxere vormen van geloof. Dus om het gemakkelijk te maken, wordt het simpelweg verboden. Neem daar geen genoegen mee, onderzoek alles en behoudt het goede!
@sydneylover: Je schreef "geloven in iets wat er niet was en dat toch uit elkaar is geknald"; dit heeft een zeer hoog 'Loesje-gehalte" en doet de theorie (uiteraard, zou ik bijna zeggen) ernstig tekort. Het blijft lastige materie, omdat we natuurwetten gebruiken om zaken te onderzoeken, maar dat juist die natuurwetten op het moment van de oerknal nog niet vast lagen. Alsof je iets probeert te meten met een elastische lineaal.
Dat gezegd, hebben we werkende modellen die teruggaan tot een Planckseconde na t=0. Dat is ongeveer 10^-44 seconde na t=0. De oerknaltheorie heeft ook een bewezen voorspellende kracht (kosmische achtergrondstraling). Om het dus allemaal af te doen met een oneliner van Loesje, lijkt me niet juist.
Volgens de wetten van de thermodynamica kan er niet iets uit niets zijn ontstaan (wet van behoud van energie simpel gezegd), toch is dat waar oerknalaanhangers wel in geloven. Mortlach is nog zo eerlijk om toe te geven dat hij daar geen verklaring voor heeft.
Christenen kunnen niet verklaren waar God vandaan komt of wie Hem heeft gemaakt. Ik ben zo eerlijk om toe te geven dat ik dat ook niet kan bevatten of verklaren, net zo goed als ik God's eeuwigheid niet kan bevatten of verklaren (er zijn, zonder begin en zonder einde). Toch geloof ik dat God bestaat.
Ik houd het er op dat er altijd iets is geweest en dat de situatie dat er niets was er nooit is geweest en er ook nooit komt.
De Big Bang zeg dan ook niet dat er ooit niets was, ze zegt dat alle energie van het universum was samengebald in een singulariteit. Het gaat dus niet om niets, maar om alles. En dan is er dus geen probleem met de thermodynamica. Oerknalaanhangers kunnen net zo goed zeggen dat die energie er altijd al is geweest. sterker nog, Omdat er geen tijd is voor de oerknal, is het al helemaal geen probleem.
En ook het argument aannames wordt vaak onzuiver gebruikt. Niet alle aannames zijn namelijk gelijk. Ik kan je precies vertellen welke aannames de wetenschap doet.
1) Er bestaat een univerum.
2) Over dat universum kunnen we betekenisvolle uitspraken doen
3) Wiskunde is een geldige taal om die uitspraken te doen
4) Logica zoals we die kennen, klopt
5) Natuurlijke gevolgen hebben natuurlijke oorzaken
6) De natuurwetten zijn vandaag hetzelfde als gisteren
Alleen met 5 en 6 hebben sommigen moeite. Sterker nog, het is onmogelijk dat de eerste 4 aannames onwaar zijn, maar omdat je niet kunt BEWIJZEN dat ze waar zijn, blijven het aannames. Let op dat het behoorlijk bescheiden aannames zijn en de eerste 4 zal de gelovige ook moeten aannemen.
Daarentegen is de christelijke aanname verre van bescheiden: Er is een persoonlijk, almachtig, alwetend, alomtegenwoordig en eeuwig bovennatuurlijk wezen dat... Met die aanname kun je letterlijk ALLES verklaren. De aannames zijn dus niet gelijkwaardig en dus kun je niet als argument gebruiken om systemen te vergelijken.
