Die Gij geen ontferming gunt

Vervolgvraag voor dr. C. A. van der Sluijs, wat betreft het artikel “wel of niet uitverkoren” van 15 oktober. Het gaat om de zinsnede “...die Gij geen ontferming gunt.” Is dit wel bijbels? Het is toch geen Bijbeltekst? U noemt het een rijmpje. Waar komt dit eigenlijk vandaan en is het wel volgens Gods Woord? Want nu na meer dan 20 jaar ger. gezindte, meende ik toch dat de mens om eigen schuld verloren gaat en niet omdat God hem niet genadig wil zijn. Hier krijg je toch gedachten bij die je niet wil en mag hebben?

Dit rijmpje is van ene Pieter Boddaert en dit gedachtegoed is afkomstig uit de piëtistische gedichten van de 17de en 18de eeuw. Zo doende heeft het een vaste plaats gekregen in de tale Kanaäns. Het luidt in zijn geheel als volgt:

Waarom hebt Gij mij verkoren,
Waarom was het op mij gemunt?
Daar er duizend gaan verloren
Die Gij geen ontferming gunt;
Schoon Gij ruim zo grote zonden
Hebt in mij gevonden?

Het accent valt op het eerste deel en zó op de verwondering. In het laatste deel hoor je de ootmoed. Geen verwondering zonder verootmoediging. “Geen ontferming gunnen” loopt dan parallel met de Dordtse Leerregels Hdst. I. Lees dit maar eens na. Daar wordt de dubbele predestinatie beleden als verkiezing en verwerping van eeuwigheid. En lees dan de bijbelse bewijsplaatsen erbij. Het verworpen zijn van eeuwigheid of het geen ontferming gunnen wordt daar beleden als een “voorbij gaan en in de algemene ellende laten liggen”, waarin we ons allen zelf gebracht hebben. Wie dat ziet, legt de hand op de mond en heeft niets meer in te brengen. In ditzelfde hoofdstuk gaat echter de prediking vooraf met de dienovereenkomstige menselijke verantwoordelijkheid. Daar wordt duidelijk beleden dat het de schuld van de mens is als hij dit evangelie niet gelooft. Maar ten diepste gaat het om de soevereiniteit van God en niet die van de mens, die eventueel soeverein zou kunnen beslissen te geloven of niet te geloven. Daarom gaat het in de belijdenis van Dordt uiteindelijk om het genadekarakter van het geloof. Dit heeft niets met fatalisme te maken, maar alles met een bijbelse en gereformeerde theologie.

Deze “dubbele predestinatie” is geen uitvinding van Calvijn – het is net zo goed terug te vinden bij Luther en -voor hem- bij een middeleeuwse theoloog als Thomas van Aquino. Dat is niet vreemd, want het hoort gewoon bij het erfgoed van de Augustijnse traditie en -achter hem- van Paulus zelf. Dat er heel wat ontsporingen zijn in de omgang met de verkiezingsleer is duidelijk. Maar wie daar Calvijn de schuld van geeft, kan dan net zo goed Paulus noemen. Maar dat is gelijk het probleem: het bijbelse en gereformeerde belijden is grotendeels zoek.

Je hebt het over “20 jaar gereformeerde gezindte” en dat daar toch wel enig vooruitgang geboekt moet zijn voor wat betreft geloofsinzichten. Nou, van de gereformeerde gezindte wordt al gesproken bij Groen van Prinsterer in de 19de eeuw. En hij bedoelde allen, in welke kerk dan ook, die zich verenigden rondom de gereformeerde belijdenisgeschriften of de Formulieren van Enigheid. En daartoe behoort ook de belijdenis van de Dordtse Leerregels of Vijf Artikelen tegen de Remonstranten. De gereformeerde gezindte is ondertussen zo remonstrants of evangelisch geworden dat we eigenlijk al niet meer weten dat we daartoe wezenlijk niet meer behoren. Dat is het probleem of de eigenlijke nood.

Met vriendelijke groet,
Ds. C. A. van der Sluijs

Dit artikel is beantwoord door

Redactie Refoweb

• Kerkelijke gezindte:
  Divers
• Woon/standplaats:
  Divers
• Status:
  Actief

2357 artikelen

Dit panellid heeft meerdere artikelen geschreven