Vraag
In de twee klas van de mavo moest ik naar de schooldokter. Dat moet ongeveer in 1989 zijn geweest. Dat was voor mij een hele nare ervaring. Ik moest in mijn ondergoed wat testjes doen met de assistente, ze ging me meten en wegen etc. Daarna in de volgende kamer naar de dokter. Hij sprak ook even met me en ging mij daarna onderzoeken. Ik moest toen ook mijn bh uit doen. Ik weet niet eens meer precies wat hij allemaal deed, maar ik moest dan lopen en buigen en hij voelde aan mijn rug en buik en ook wel aan mijn borsten. Daarna moest ik ook mijn broekje uit doen en heeft hij daar ook gevoeld. Dat was niet heel lang denk ik, maar het voelde als een eeuwigheid. Ik denk niet dat ik me tot dat moment wel eens ellendiger had gevoeld. Ik schaamde me heel erg om bloot te zijn bij die man. Maar ik was toen zeer verlegen en niet mondig genoeg om er iets van te zeggen. Ik deed gewoon wat mij gezegd werd. Ik durfde toen ook niet aan andere meiden te vragen hoe dat bij hen was gegaan of er thuis over te spreken. Ik ben heel streng opgevoed en het was volledig taboe om te spreken over seks, naaktheid of alles wat er mee te maken had. Ik denk dat ik me daardoor ook zo overrompeld en naar voelde. Ik wist ook gewoon echt niet of het goed was of zelfs zonde of wat ik er mee moest. Daar heb ik best een tijd mee geworsteld. Nu ben ik er inmiddels al wel lang overheen en ik had er al vele jaren niet aan gedacht. Totdat ik bij mijn zus haar dochter en een paar vriendinnen over de schooldokter hoorde praten. Daaruit maakte ik op dat het tegenwoordig vooral veel praten is en dat je maar even in je ondergoed bent en dat zeker niet uit hoeft te trekken. Ik schrok daar toch op een bepaalde manier van en wil nu eigenlijk graag weten of dat onderzoek in de loop der jaren zo veranderd is, of dat er indertijd met mij iets is gebeurd wat misschien helemaal niet door de beugel kon.
Antwoord
Wat akelig! Wat ook de bedoeling was van de schoolarts, voor u was het op het moment zelf al heel rot. En vervolgens ook lang daarna nog, zo begrijp ik uit uw woorden. En dat het lang daarna nog moeilijk was, had er blijkbaar ook mee te maken dat u niet de vrijheid had om uw ervaring te delen met anderen. Dus is het voor u lang onopgehelderd gebleven of de schoolarts misbruik maakte van u in de onderzoekssituatie, of dat hij gewoon zijn werk goed deed.
Ik heb even "schoolarts medisch onderzoek" gegoogled. En wat ik dan onder anderen tegen kom is meer verhalen van ouders en kinderen die zich afvragen of de manier waarop het onderzoek werd uitgevoerd wel nodig was en wel klopte. U bent dus niet de enige die een naar gevoel over heeft gehouden aan onderzoek door een schoolarts.
Nu uw vraag, die ik even aan een collega die arts is heb voorgelegd. Zij zegt het volgende. “Dat de kinderen rond dertien jaar in ondergoed door de dokter gezien werden was voor toen normaal (nu krijgen ze op die leeftijd alleen een vragenlijst). Ondergoed bleef echter zeker aan; het bevoelen van rug en voorover laten buigen hoort bij de screening op scoliose een afwijking in de groei van de wervelkolom die in de puberteit sterk kan verergeren. Het bevoelen van de buik is ook geen bijzonder iets; dat hoort bij het algeheel lichamelijk onderzoek wat in die tijd nog grondig gebeurde. Het bevoelen van borsten hoort er met zekerheid NIET in thuis net als het uitdoen van de onderbroek; mogelijk voelt een arts in beide liezen naar het kloppen van een slagader of onderzoek naar liesbreuken, maar dat gebeurt met broekje aan.
Goed dat u inmiddels in ieder geval de vraag durft te stellen. Al is het in een anonieme vragenrubriek. Ik denk dat het in principe altijd belangrijk is om uw twijfels in een dergelijke situatie -waarin je als mens of als patiënt in dit geval aangewezen bent op een deskundige- met anderen te delen. Dat geeft de mogelijkheid om gerust gesteld te worden wanneer u zich ten onrechte zorgen maakt. En om steun te krijgen in het geval dat u onjuist behandeld wordt. En daarbij om u bewust te zijn van het recht om toelichting te vragen op de gang van zaken. In dit geval op wat een arts in een onderzoekssituatie doet: "Waarvoor doet u dit?"
Een arts hoort overigens inmiddels volgens de wet (de wet op de geneeskundige behandelovereenkomst, 1995) bij alles toe te lichten waarom en met welk doel hij onderzoeken verricht. De patient heeft alle recht op “informed consent”; dus moet in feite voor alles toestemming geven.
Helaas was uw situatie toen zo dat die regel toen nog niet geformuleerd was. Dat geeft aan dat de situatie tussen behandelaar en patiënt toen in het algemeen anders was. En daarbij was het kennelijk zo dat u zich als tienermeisje niet bewust was van de mogelijkheid om voor uzelf op te komen. Dat zal u sowieso kwetsbaar gemaakt hebben. Wat uiteraard niet rechtvaardigt dat er misbruik van u gemaakt zou zijn in die situatie.
Ik hoop dat u hierin werkelijk verder bent gekomen en anders verder gaat komen. Zo dat u niet meer alleen met het gevoel hoeft te blijven zitten dat er misbruik van u gemaakt wordt. En het liefst al in een situatie die niet goed voelt, zelf om toelichting kan vragen, zo dat u snapt wat er gebeurt en waarvoor. En zo nodig uw toestemming in kunt trekken.
Met vriendelijke groet,
Els de Bruin
Op de basisschool heb ik eens bij de schooldokter op schoot gezeten, later besefte ik ook dat dit niet normaal is.
Groetjes.
Kom op zeg!
Maar wie zijn wij om te bepalen of iemand veel of weinig last van heeft dat iets gebeurd is. En het tijdsbestek om hierover te gaan praten is ook voor ieder verschillend, daar zijn geen regels voor.
Vragensteller, begrijpelijk dat deze situatie alsnog vragen op kan roepen, ik hoop dat het antwoord u wat helderheid geeft.
Ik herinner me ook wel een negatieve ervaring. Sommige artsen hebben iets dominants over zich, dus dan is misschien wel de wet dat je toestemming moet geven, maar als je je overrompeld voelt, is dat lastig. En als patiënt moet je toch kunnen zeggen waarom je iets niet wilt?
Misschien dat de tegenwoordige meiden van 13 wat mondiger zijn, maar ik kwam uit een beschermde thuissituatie en had nog niet geleerd om NEE te zeggen.
Ik leerde het mijn dochters al vroeg!
Dat is wat ik hier proef uit de vraagstelling. Er is geen echt probleem, maar misschien kunnen de deskundigen er één maken?
Laat staan hoe het overkomt op de vraagstelster......
Voor mij klinkt het als: Niet zo zeuren......
Maar u en ik weten verder niets over deze persoon.
En kunnen en mogen daarom geen oordeel geven over deze vraag.
Misschien is het beter om dan gewoon niet te reageren dan te reageren op deze manier.
Uw reactie is geen toegevoegde waarde voor de vraagstelster, lijkt mij
Wat mij daarom in deze vraag en reacties daarop opvalt is dat mensen zich soms na jarenlange vergetelheid van een gebeurtenis zich ineens gaan afvragen: Hé, misschien ben ik wel een slachtoffer... Vervolgens komt refoweb in beeld met tal van herkenningsverhalen, en á la, we hebben een probleem gecreëerd.
Zelfs Eleos doet mee aan bevestiging van slachtofferschap, je zou van deskundigen iets sterkers mogen verwachten in de trant van: Wat u hebt meegemaakt, hebben velen op een dergelijke manier wel eens ondervonden. We hebben allemaal schaamtegevoel, en taboes, en bij een dokter of ziekenhuisbezoek moeten we soms ineens met de billen bloot, tja niet zo leuk, maar daar komen we toch wel weer overheen zeg...
Niet zo snel in de slachtofferrol kruipen dat is het enige wat ik wilde zeggen. Je moet tegenwoordig een probleem hebben, anders hoor je er niet bij. En hier een lotgenotenstichting stichten versterken die gevoelens alleen maar, wat schiet een mens daar mee op?
Wat moet dit meisje het moeilijk gehad hebben destijds, met niemand, NIEMAND, kon ze er over praten. Dat is al een trauma op zich... Ze heeft er zelf mee rondgetobt. Ze is een volwassen vrouw geworden en heeft het op haar manier in alle eenzaamheid een plekje gegeven. Dat getuigt van een enorme kracht en zeker geen slachtofferrol!!
Het is heel normaal als je jaren later door een gebeurtenis, zoals bij vraagstelster het geval was, ineens terug denkt aan je eigen jeugd en hoe jij daar als kind mee geworsteld hebt. Opnieuw lees ik niet dat ze er met anderen over spreekt..., ze kiest voor een anonieme vraag op RW. Gewoon omdat ze nu duidelijkheid wil en daar heeft ze ook alle recht op! Waarschijnlijk laat ze het bij deze ene anonieme vraag.
Naar mijn mening is zij juist een groot voorbeeld voor talloze mensen die inderdaad jaren en jarenlang in de slachtofferrol blijven hangen. Mensen die een grote honger hebben naar aandacht voor hun persoontje, hulpverlener na hulpverlener verslijten, lotgenotencontacten aflopen en overal maar vooraan staan te trappelen om hun ervaringen de wereld in te schreeuwen. Zulke mensen zouden gewoon eens over de knie moeten, hoe volwassen ze ook zijn. Dat is mijn mening. Maar aan dat beeld voldoet deze vraagstelster absoluut niet, integendeel!
Ik vind het ook heel goed dat ze het op een site als RW zet, waar vele jongeren de vragen lezen. Wellicht zijn er bij die eenzelfde opvoeding genieten en ook alleen naar de huisarts gaan. Een gewaarschuwd mens telt dan voor twee, er lopen nu eenmaal misbruikers rond onder artsen en hulpverleners... De reactie van Els de Bruin kan voor velen helpend zijn! Fijn dat deze vraag gesteld is en geplaatst/beantwoord is!
