Vraag
Kerkvaders leefden van het jaar 0-600 en oudvaders van 1600-1800. Klopt dit, want het staat op vele sites en in boeken verschillend. En het verschil in de leer, was dat er dan ook?
Antwoord
Uw omschrijving is juist. Alleen zou ik niet het jaar nul als begintijdstip noemen, maar bijvoorbeeld het jaar 50 of zo. Als de vroegste kerkvaders worden immers de verdedigers van het christelijke geloof genoemd die na de apostelen kwamen, maar hen nog wel hadden gekend. Deze vroegste kerkvaders heetten de “apostolische vaders.” Enkele van de late kerkvaders leefden tot in de zevende eeuw. Ook uw aanduiding van de periode waarin de oudvaders ofwel oude schrijvers werkzaam waren, klopt.
Dat een en ander verschillend aangeduid wordt op sites en in boeken is jammer, maar ik neem aan dat de meeste van deze sites en boekwerken toch het juiste onderscheid zullen maken. Wanneer men bijvoorbeeld de veel geraadpleegde Wikipedia bekijkt, ziet men daar de juiste periodisering voor kerkvaders en oudvaders. We mogen aannemen dat velen zich daardoor zullen laten corrigeren.
Uiteraard was er onderling (enig) verschil in de leer. Zowel tussen kerkvaders en oudvaders, als tussen oudvaders onderling en tussen kerkvaders onderling. Dat is onontkoombaar. In elke tijd spelen zijn er andere zaken die men naar voren haalt (moet halen) vanwege de fronten waartegen de kerk zich moet verdedigen. Dat kan ook wel per land verschillend zijn. Het is in die zin ook niet erg wanneer accenten uit de ene periode, later naar de achtergrond verdwijnen – althans wanneer dat komt doordat men later weer door nieuwe uitdagingen of bedreigingen geprikkeld wordt om nieuwe antwoorden te vinden. Vaak zal het blijken dat het latere het vroegere niet uitsluit en andersom.
Een goede doordenking vanuit kerkhistorisch perspectief kan dus behulpzaam zijn bij de beoordeling van zulke verschillen, waarbij men wel eens begrip kan krijgen voor standpunten die op het eerste gezicht niet met elkaar verenigbaar lijken. Men moet ermee rekening (willen) houden dat elke theoloog zich in een andere positie bevond qua tijd, cultuur en tegenstanders. Van velen geldt dat zij desalniettemin vertrokken vanuit het eeuwig blijvende en geldige Woord van God, soms zoekend en tastend, anderen meer ponerend en strijdbaar. Daarin speelt uiteraard ook het karakter mee.
Dr. J. P. Zwemer
Dit artikel is beantwoord door
Dr. J. P. Zwemer
- Geboortedatum:09-07-1960
- Kerkelijke gezindte:PKN (Hervormd)
- Woon/standplaats:Serooskerke
- Status:Actief
