Dochter heeft negatief zelfbeeld

Hoe kan ik mijn dochter het beste helpen. Ik heb een dochter van 20 met een negatief zelfbeeld. Ze studeert en dat gaat gelukkig goed. Ze is lid van een studentenvereniging en loopt daar steeds tegen hetzelfde aan. Voor haar gevoel is iedereen erg extravert en uitbundig. Als er mensen bij mijn dochter aan tafel zitten en men merkt dat ze niet zoveel zegt en ook niet zoveel meemaakt, stokt al gauw het gesprek en dat bevestigt haar gedachte: zie je wel, ik ben een saaie grijze mus. Ze heeft het gevoel dat ze zich overal moet aanpassen om er bij te horen. Ik weet haar niet zo goed raad te geven. Alle antwoorden lijken zo dooddoenerig. Terwijl ze hier echt mee zit en er ook verdrietig van wordt. Ook is ze hooggevoelig. Alle emoties die andere mensen hebben past ze op zichzelf toe. Bijvoorbeeld iemand in het studentenhuis is chagrijnig of boos. Dan denkt mijn dochter dat dat aan haar ligt. Nogmaals, wat kan ik hierin voor haar betekenen.

Op het gevaar af dat u mijn antwoord ook als een dooddoener ervaart, zou ik graag willen onderstrepen dat u voor alles het beste gewoon ouder van uw volwassen kind kunt zijn. In dat "gewoon ouder zijn van een volwassen kind" zitten een paar elementen opgesloten die de moeite waard zijn om kort bij stil te staan. Het zijn overigens hele simpele dingen. Open deuren, waar we als ouder zo gemakkelijk aan voorbij kunnen gaan.

Een kind dat studeert komt in een achtbaan van nieuwe en spannende ontwikkelingen terecht. Daar zitten positieve en tegelijk niet zelden ook negatieve kanten aan. De buitenkant lijkt enerverend en spannend, maar veel studenten worden op zichzelf teruggeworpen. Wat ze meemaken is voor hun gevoel onderdeel van een zodanig andere wereld dat ze denken dat ze er met hun ouders thuis niet goed over kunnen praten. De eenzaamheid onder hen is vaak groot en daarmee de onzekerheid met alle gevolgen van dien. De signalen die uw dochter geeft waardoor u zich zorgen maakt, zouden dus net zo goed te maken kunnen hebben met haar studentenleven als met haar persoon. Anders gezegd: schep ruimte in de gesprekken met uw dochter voor oorzaken van haar signalen ook buiten haar persoon. Die ruimte kan helpen om te voorkomen dat de dingen al te snel op haar als persoon worden betrokkenen.

Gewoon ouder zijn is ook de rust en de acceptatie bieden die een ouderlijk huis als weinig andere omgevingen kan bieden. Je kent elkaar al zo lang, je weet wat je aan elkaar hebt, je hoeft je niet voor elkaar op te houden. Zeker voor iemand met een negatief zelfbeeld is het belangrijk als ouders daar niet te snel op reageren met vragen of adviezen, hoe begrijpelijk dat ook is vanuit de zorg die je voor je kind hebt. Anders krijgt dat negatieve zelfbeeld onbedoeld teveel aandacht. Wat je aandacht geeft, wordt immers groter. Het probleem kan de sfeer thuis zo gaan domineren dat thuis geen thuis meer kan zijn. Je kunt laten merken dat je het probleem beseft en tegelijk iets uitstralen dat dit probleem hoe lastig ook, betrekkelijk is in het licht van de liefde die je voor haar voelt en de blijdschap dat je samen bent. Samen dingen doen waarvan je weet dat je er van geniet of die ontspanning bieden, hoe simpel ook, is van grote waarde als tegenwicht tegen de onrust en onzekerheid van het studentenleven. Intussen bevestigt zo'n sfeer van acceptatie en jezelf zijn iemands eigenwaarde meer dan welke goedbedoelde adviezen ook.

Gewoon ouder zijn van een dochter van 20 betekent ook dat je vanuit je eigen ontwikkeling beseft dat wat nu allemaal zo dringend en dwingend kan lijken, relatief is. Niet om te bagatelliseren, maar om de haast en de druk er af te halen. Iemand mag tijd hebben zich te ontwikkelen en te leren van het leven. Misschien dat u dat vanuit uw eigen ontwikkeling kunt meegeven. Niet als een moraliserend verhaal, maar als een eerlijk getuigenis dat de dingen in uw eigen leven ook niet altijd meteen gingen zoals ze hadden moeten gaan. Geef het de tijd. Daarmee creëer je perspectief, geduld met haar zelf en ontspanning.

Gewoon ouder zijn van een volwassen kind is in de vierde plaats ook een echt gesprek voeren. Dat is het mooie als je kinderen volwassen worden. De relatie wordt gelijkwaardiger. Je kunt van je kinderen leren en je kunt zelf iets van je eigen ontwikkeling vertellen en zo in je hart laten kijken. Het gesprek wordt dan geen onderzoek op basis van eenzijdig vragen en doorvragen van de een aan de ander, maar een open stellen voor elkaar.

Hier geldt hetzelfde als in het voorgaande punt. Begin met belangstelling en waardering voor elkaar in plaats van te snel probleemgericht te gaan praten. Natuurlijk is er in een goed gesprek plaats voor moeilijke dingen, zeker als die u beiden erg bezig houden. Anders wordt het gesprek irrelevant. Maar in eerste instantie gaat het vooral om het luisteren en begrijpen, nagaan of dat begrip er is en zo gaandeweg tot verdieping komen. Behalve dat zo'n gesprek een sfeer schept van aanvaarding, helpt het ook om dingen te ordenen. Dat is enorm belangrijk. Vaak geeft dat al veel rust en opluchting en krijgen mensen weer een beetje grip op de dingen die ze moeilijk vinden.

En als je dan toch een advies wil geven, beperk dat dan tot een enkel punt en laat het aansluiten bij de dingen waar de ander wat mee kan en wil.

Er kunnen omstandigheden zijn, dat u zich zoveel zorgen maakt dat u en uw dochter twijfelen of ze het zelfstandig wel redt. In dat geval is het raadzaam dat zij zelf eens een adviesgesprek vraagt met bijv. de studentenpsycholoog. Die kan samen met haar de dingen op een rij zetten en beoordelen of er reden is voor professionele hulp.

Dr. J. van der Wal

Dit artikel is beantwoord door

dr. J. van der Wal

Dit panellid heeft meerdere artikelen geschreven