Obstipatie

Ik heb eigenlijk mijn hele leven lang al obstipatie. Over het algemeen heb ik er niet zo heel erg last van. Maar soms speelt het erg op. De 'grote boodschap' heb ik een keer in de drie a vier dagen, terwijl mijn zusje het elke dag heeft. Mijn ontlasting is vaak erg hard. Het zijn net stenen. Ze zijn heel donker van kleur, bijna zwart. Als ik de 'grote boodschap' moet doen, dan doet het erg veel pijn. Ik heb last van  hoofdpijn, zweten, duizeligheid, misselijkheid enz. Ik weet dat ik dan meer vezels moet eten (bijvoorbeeld tarwe). Maar ik heb coeliakie (glutenallergie). Ik mag dus geen graansoorten. Ik heb van de dokter wel speciale zakjes gehad waar geen graansoorten in zitten maar die helpen niet. Ik heb nu ook vaak erge kramp in mijn buik omdat ik nodig de 'grote boodschap' moet doen maar het lukt niet. Ik heb een harde dikke buik. Als ik op mijn buik druk, dan kan ik precies mijn darmen voelen, want ze zitten vol met ontlasting. Wat kan ik hieraan doen? Wat moet ik eten? Ik mag dus geen graansoorten, van kiwi krijg ik uitslag, maar wat voor vezels moet ik dan eten? Alvast heel hartelijk bedankt!

Beste vragensteller,

Bedankt voor je vraag. Het kan erg lastig zijn om coeliakie te hebben, maar het is ook erg vervelend last te hebben van obstipatie. Je beschrijft nog andere klachten waarvan ik niet kan beoordelen of ze direct samenhangen met obstipatie. Komen deze klachten door het persen? Of heb je ze ook op andere momenten? Obstipatie kan overigens wel voor vervelende maagdarmklachten zorgen, waaronder misselijkheid. Je klachten als duizeligheid en hoofdpijn kun je het beste met je huisarts bespreken. De huisarts kan je ook laxeermiddelen voorschrijven, mogelijk zijn er andere soorten die helpen. Wellicht brengt dat wat verlichting. Laxeermiddelen zijn echter maar een tijdelijke oplossing, ze nemen de oorzaak van de verstopping niet weg. Ze kunnen zelfs de darmen 'lui' maken. Kijk daarom welke aanpassingen je kunt doen in je voedingspatroon.
 
Ik heb geen beeld van je voedingspatroon, maar hoop dat ik je toch wat bruikbare adviezen kan geven. Als je een advies wilt dat afgestemd is op jouw voedingspatroon, raad ik je aan om een diëtist te bezoeken. Er zijn diëtisten die gespecialiseerd zijn in de behandeling van cliënten met coeliakie. Ook op de website van de Nederlandse Coeliakie Vereniging kun je meer informatie vinden.

Voor een goede ontlasting zijn drie dingen erg belangrijk, namelijk voedingsvezels, vocht en beweging. Deze drie zaken zal ik hieronder toelichten. Daarnaast is het erg belangrijk om regelmatig te eten en geen maaltijden over te slaan. Een goed ontbijt "zet de darmen aan het werk." Begin de dag dus met een goed ontbijt. Gebruik bijvoorkeur drie keer per dag een maaltijd die ook een bron van zetmeel bevat. Dat kan glutenvrij brood zijn, maar ook aardappels, rijst of glutenvrije pasta. Gebruik dus bijvoorbeeld niet alleen maar een schaaltje yoghurt met fruit als ontbijt, maar gebruik ook een zetmeelcomponent. Deze dragen bij aan je vezelinname en zijn een goede en lang werkende energiebron.

Ook is het belangrijk om toe te geven aan aandrang. Houd niet op als je moet en neem ook de tijd om naar het toilet te gaan. Soms houden mensen er niet van om buitenshuis naar het toilet te gaan. Ik raad je aan om het toch te doen, het gaat immers om je eigen gezondheid.

Het verschilt overigens per persoon hoe vaak de ontlasting komt. Dit varieert van drie keer per dag tot een keer per drie dagen. Als iemand minder vaak dan eens per drie dagen ontlasting krijgt en hard moet persen, is er sprake van obstipatie.

Voedingsvezels hebben een positieve invloed op je stoelgang. Een volwassene heeft per dag 30-40 gram vezels nodig. Er bestaan twee soorten vezels: fermenteerbare en niet-fermenteerbare. Fermentatie betekent dat de vezels afgebroken kunnen worden door bacteriën in de darmen. Vezelrijke producten bevatten vaak beide typen vezels. Niet-fermenteerbare (dus niet-afbreekbare) vezels zitten in volkorenproducten, de schillen van fruit en in de celwanden van groenten.

Fermenteerbare vezels zorgen ervoor dat de ontlasting soepel blijft en bevorderen de doorstroom. Niet-fermenteerbare vezels vergroten het volume van de ontlasting. Je kunt ze vergelijken met een spons die water opzuigt. Beide soorten vezels bevorderen de stoelgang.

Voedingsmiddelen die een belangrijke bron van voedingsvezels zijn, zijn volkorenbrood, aardappelen, groente en fruit. Doordat je coeliakie hebt, kun je geen volkorenbrood gebruiken en je geeft aan dat je niet tegen kiwi’s kunt.

In plaats van brood dat gemaakt is van tarwe, kun je glutenvrij brood kopen of zelf bakken. In verschillende supermarkten en reformzaken kun je glutenvrij brood en bakmixen kopen. Dit is wel een stuk duurder dan gewoon brood, maar veel soorten bevatten ook voedingsvezels. En in plaats van kiwi’s bestaan er nog heel veel andere soorten fruit. Dan blijven er toch nog veel voedingsmiddelen over die bij kunnen dragen aan je vezelinname. Neem je rijst, kies dan bij voorkeur voor zilvervliesrijst. Dit bevat meer vezels dan witte rijst.

Van de groenten bevatten vooral rode kool, broccoli, bospeen en sperziebonen veel voedingsvezels. Ook peulvruchten, met name witte en bruine bonen, bevatten veel vezels.

Eet minimaal 2 stuks fruit en 2 ons groente per dag. De 2 ons groente betreft het gewicht na bereiding. Als je dit veel vindt om in één keer op te eten, kun je bijvoorbeeld als tussendoortje of bij de lunch wat rauwe groente eten, zoals cherrytomaatjes, komkommer, worteltjes en radijs.

Gebruik daarnaast vezelrijke zetmeelcomponenten, zoals hierboven genoemd. Ook noten en gedroogd fruit (bijvoorbeeld tutti frutti) kunnen bijdragen aan een hogere vezelinname.

Als je tot nu toe weinig vezels hebt gegeten kan het goed zijn om de hoeveelheid op te bouwen, dan kunnen je darmen er aan wennen. De darmbacteriën die vezels afbreken kunnen gassen vormen, waardoor winderigheid kan ontstaan.

Het is niet voldoende om veel voedingsvezels te eten. Ik vergeleek de niet-fermenteerbare vezels net met een spons. Je kunt je voorstellen dat een spons hard is, zolang deze geen vocht op heeft genomen. Als je te weinig drinkt wordt je ontlasting hard. Het is daarom belangrijk om voldoende te drinken. Als je last hebt van obstipatie adviseer ik je om minimaal 2 liter per dag te drinken.

Probeer voor jezelf eens bij te houden hoeveel je op een dag drinkt. Dat kun je heel simpel doen door bijvoorbeeld een 1,5 liter fles en een halve liter fles te vullen met water. Iedere keer wanneer je iets drinkt schenk je dezelfde hoeveelheid uit de fles. Aan het eind van de dag kun je zo zien hoeveel je hebt gedronken. Probeer de hoeveelheid te spreiden over de dag, dan hoef je niet aan het eind van de dag de 'schade' in te halen. Probeer bijvoorbeeld bij iedere maaltijd en elke periode die daartussen zit (dus zes keer per dag) twee grote glazen of mokken te drinken.

Ook beweging heeft een positieve invloed op de werking van de  darmen. Volgens de Nederlandse Norm voor Gezond Bewegen zou elke volwassene op ten minste vijf dagen van de week gedurende minimaal 30 minuten lichamelijk actief moeten zijn, in blokken van minimaal 10 minuten. Probeer bijvoorbeeld tijdens een (lunch)pauze een eindje te wandelen of 's avonds na het eten. En als het maar even kan, neem dan de trap in plaats van de lift.

Om veranderingen aan te brengen in je eet- en leefpatroon vergt discipline. Maar als je merkt dat het werkt zal het makkelijker vol te houden zijn. Mochten bovenstaande adviezen niet voldoende helpen, bespreek je klachten dan nog eens met je huisarts. Hij kan je zonodig doorverwijzen naar een specialist.

Ik hoop dat je klachten zullen verminderen!

Hartelijke groet,
Anneke Nijsink-Haase, diëtist

Dit artikel is beantwoord door

BSc J.H. Nijsink-Haase

• Geboortedatum:
  07-03-1988
• Kerkelijke gezindte:
  Hersteld Hervormd
• Woon/standplaats:
  Rijssen
• Status:
  Inactief

11 artikelen

Dit panellid heeft meerdere artikelen geschreven