Spelletje Patience

Ik heb wel eens gehoord dat kaarten verkeerd is. Geldt dit ook voor het spelletje Patience? Het lijkt me zo onschuldig. Of kun je het beter toch maar niet doen? Bedankt voor het antwoord!

Een lastige vraag. Je speelt graag een spelletje Patience, maar je hebt gehoord dat kaarten verkeerd is. Mogelijk is daarbij niet uitgelegd wat er verkeerd is aan kaarten of waarom. Mogelijk wist de persoon die dit zei het zelf ook niet goed. Hoe gaan we hier nu mee om? Ik kan een kort antwoord geven maar daarmee zou ik tekort doen aan de zaak. Daarom is mijn antwoord nogal lang geworden. Ik denk dat het goed is om te kijken naar de redenen die worden genoemd waarom kaarten verkeerd zou zijn en te kijken of deze geloofwaardig (waarachtig) zijn. Maar voor ik dat doe wil ik even ingaan op het laatste gedeelte van je vraag: "Of kun je het beter toch maar niet doen."
Wat moeten we doen en wat niet? Allereerst moet we zorgen dat ons leven op orde is. Dat betekent dat de relatie tot onze Schepper moet zijn hersteld. En dat kan alleen door de Heere Jezus, door bekering tot God en geloof in Jezus Christus (Hand 20:21). Dat geloof wordt dan als het goed is de basis van ons doen en laten. Dan kunnen we leven, zoals de psalmen dat zeggen, onder de vleugelen van de Allerhoogste. Dan hebben we binnen de grenzen die de Bijbel ons stelt vrijheid om dingen te doen. Dan hebben we rust en kunnen we onze dagelijkse bezigheden doen en op zijn tijd een spelletje doen of een puzzel maken. Een onbevangen leven in afhankelijkheid van God onze Vader en Jezus Christus onze Heere.

Ik moest denken aan iemand die Patience speelde dag in, dag uit, en daar zat iets grondig verkeerd. Het probleem van deze persoon was dat hij een leeg leven had zonder Christus dat moest worden opgevuld met andere bezigheden. Als iemand zijn leven vult met afleiding omdat het leven leeg is, of het nu met Patience is of met iets anders, dan is er een ander probleem dat eerst moet worden opgelost met een bekering tot God en geloof in Jezus Christus.

Maar als we doen wat de Bijbel noemt: leven in Christus Jezus (Rom 8:2), dat is leven uit geloof, dan is het enige dat we moeten doen bij Hem blijven. Dat betekent dat ik wegloop voor dingen die me afhouden van Hem en me verleiden om het kwade te doen en juist de dingen zoek die mijn gedachten richten op Hem en me afhouden van het kwade te doen. Dat is wat Paulus zegt bijvoorbeeld in Fil 4:8 en Rom 13:12-14.

Dat geldt ook voor kaarten. Als het je verleid om verkeerde dingen te doen, als het je een valse hoop of troost geeft, als het je verleidt tot het kwade: doe het dan niet. We moeten onze tijd goed besteden. Paulus zegt: let er op hoe je wandelt, niet als dwazen, maar als wijzen, maak goed gebruik van je tijd want de dagen zijn vol kwaad. Wees niet onverstandig, maar begrijp wat de wil van de Heere is (Ef 5:15-17). Ontspanning en rust zijn ook bijbelse zaken. Als we de Heere Jezus hebben leren kennen als onze Heiland en Zaligmaker hebben we rust. Binnen de grenzen die God ons heeft gegeven in de Bijbel hebben we dan vrijheid.
Maar nu, aangenomen dat we dit doen, is er misschien iets verkeerd met het kaartspel zelf? Daar ga ik nu op in.  Traditioneel wordt het kaartspel in de gereformeerde gezindte door veel mensen afgewezen. Maar wat daar achter zit weten deze mensen vaak maar half. Ik begrijp en respecteer dat mensen voorzichtig willen zijn en niet iets verkeerds in huis willen halen. Maar we moeten een rechtvaardig oordeel vellen anders doen we onrecht en maken we onszelf ongeloofwaardig.

De meest genoemde bezwaren tegen het kaartspel zijn: 1. Dat het kaartspel een boosaardige achtergrond zou hebben en dat de plaatjes spotten met Christus. 2. Dat het kaartspel vooral in kroegen en cafés wordt of werd gespeeld. 3. Dat er mee wordt gewed en gegokt. 4. Dat het spel gebruikt maakt van een bepaalde mate aan toeval, bijvoorbeeld hoe de kaarten vallen, en vermaak te hebben aan alles waar toeval een rol speelt zou verkeerd zijn.

Ik wil op deze alle vier even ingaan.

Het eerste bezwaar is dus dat het kaartspel een boosaardige achtergrond zou hebben. De koning in het kaartspel zou de duivel voorstellen, de vrouw Maria, de moeder van Jezus en de boer Jezus zelf. Dit zou 'bedacht' zijn door koning Karel VI uit Frankrijk die het kaartspel liet maken in 1392. Hijzelf of de schilder zouden hiermee kwade bedoelingen hebben gehad. De harten en ruiten zouden het bloed van Christus voorstellen. De schoppen en klaveren vervolging en vernietiging van de christenen. De nummers 1 tot 10 en zouden een spotten zijn met de Tien Geboden.

Nu is er inderdaad een document dat vertelt dat Karel VI in 1392 drie sets handgemaakte kaarten bestelde bij een schilder met de naam Jacquemin Gringoneur. Andere geschriften vertellen dat een hofdame van Karel VI, Odette de Champdivers, allerlei spelletjes in het hof had gehaald waaronder dobbelstenen en een kaartspel. Dit om Karel VI, die allerlei geestelijke problemen had, afleiding te bezorgen. Karel VI vond de kaarten niet zo mooi en liet toen een eigen versie maken, rijk beschilderd met mooie kleuren en goudverf. Typisch iets dat koningen deden. In die tijd waren de plaatjes (nu heer, vrouw en boer) nog koning, ruiter en knecht. Naar het schijnt gaf Karel VI de opdracht de ruiter te vervangen door een koningin, mogelijk als eerbetoon aan Odette die dag en nacht voor hem zorgde. Zijn eigen vrouw wilde dat niet meer doen, vanwege zijn onvoorspelbaar gedrag. In het National Library of France in Parijs liggen nog zeventien kaarten die van het kaartspel van Karel VI zouden zijn. Maar dit zijn tarotkaarten en geen speelkaarten. De afbeeldingen op deze kaarten zijn onder andere: keizer, keizerin, paus, matigheid, rechtvaardigheid, sterkte, kluizenaar, gehangene, de dood, duivel, huis van God, ster, maan, zon, wereld en het oordeel. Of dit werkelijk de kaarten zijn die Karel VI liet maken wordt wel betwijfeld. Tarotkaarten zijn van een wat later datum en komen uit Italië. Bovendien lijken de beschrijvingen meer te wijzen op gewone speelkaarten.

Dat is wat we weten. Wat moeten we nu hiermee? Karel VI heeft de speelkaarten niet bedacht maar slechts een eigen versie laten maken. Hoe deze  speelkaarten van Karel VI er uit zagen is onzeker. Maar er is geen zichtbaar bewijs dat er kwade bedoelingen of betekenissen achter zaten. Laten we nog even kijken wat we verder weten.

Een Italiaanse monnik, Bernardus van Siena (15e eeuw), zou het kaartspel het "prentenboek van de duivel" hebben genoemd. Als je nuchter naar de plaatjes op de kaarten kijkt moet je je wel even achter de oren krabben waarom hij daar bij zou komen. Over welk kaartspel had hij het eigenlijk? Het is veel aannemelijker dat dit tarotkaarten waren die toen in Italië populair werden. Bij deze kaarten kan ik me de term "prentenboek van de duivel" goed voorstellen. Tarotkaarten zijn zeker twijfelachtig en in veel gevallen ronduit verkeerd. De bedoeling van de kaarten is meestal waarzeggerij in één of ander vorm en er is geen twijfel aan dat de Bijbel waarzeggerij verbiedt. Maar tarotkaarten en speelkaarten zijn niet hetzelfde.

Wat we weten is dat het kaartspel al bestond voor Karel VI zijn kaarten liet maken. In Europa wordt het kaartspel al genoemd rond 1290. Een Duitse monnik geeft de eerste beschrijving van het kaartspel in 1377. De oorsprong is niet bekend. Er wordt wel gedacht aan China of India maar concrete aanwijzingen daarvoor ontbreken. Een eerste aanknopingspunt vinden we in een Mammeluks kaartspel uit de 13e eeuw. Dit heeft 52 kaarten met als plaatjes: koning, onderkoning en afgevaardigde. De vier kleuren zijn: zwaard, bokaal, munt en polostok. Dit is goed mogelijk de voorloper van ons kaartspel. De oudste kaartspelen in Europa vinden we in Italië en Spanje. Het kaartspel van Italië doet denken aan dat van Mammelukken. In de verschillende landen ontstaan dan allerlei variaties. Zo is er een Italiaanse versie, een Spaanse versie, een Duits/Zwitsers versie, een Franse versie en nog meer. Van de vier kleuren bestaan verschillende variaties. In Zwitserland heb je ook nu nog steeds het Jassspiel, met rozen, eikels, schilden en schellen. In Italië heb je nog Napoletane, met knuppels, zwaarden, munten en bekers. De plaatjes in die tijd zijn koning, ruiter en knecht.

Het kaartspel zoals wij dat kennen komt voort uit de Franse versie uit Rouen en dateert vermoedelijk van eind 15e eeuw. Deze variant heeft de symbolen die we nu hebben: harten, ruiten, klaver en schoppen. De ruiter is daar vervangen voor de koningin. De koningen zijn heersers uit de joodse, Griekse, Romeinse en christelijke geschiedenis en hun namen stonden op de kaarten. Aanvankelijk wisselden deze, maar sinds 16e eeuw zijn dit meestal: Koning David, Alexander de Grote, Julius Caesar en Karel de Grote. Ook de vrouwen en de knechten stelden historische mensen voor en ook hun namen stonden op de kaarten. In latere tijd verdween dat een beetje, alhoewel sommige kaartspelen dat nog steeds hebben, met name in Frankrijk. De joker werd overigens pas in de 19e eeuw toegevoegd in de Amerikaanse versie. De joker is een nar, een middeleeuwse clown en grappenmaker.

Dit is naar mijn weten een redelijk getrouw beeld van de geschiedenis van het kaartspel zoals wij dat kennen. Is hier een boosaardige achtergrond en een spotten met Christus zichtbaar? Ieder moet kiezen voor zichzelf, maar ik beschouw het verhaal van de verborgen betekenis van de plaatjes als ongeloofwaardig en zie meer kwaad in het verhaal zelf dan in de kaarten op zich. Als het kaartspel werkelijk mijn Heiland zou bespotten, zou ik ze nooit meer willen aanraken. Maar ik vind naar eer en geweten geen aanwijzingen dat het kaartspel dat doet.

Het tweede bezwaar is dat het kaartspel vooral in kroegen en cafés wordt of werd gespeeld. Daar kan ik kort over zijn. Ik betwijfel of dat inderdaad het geval is. Misschien is er een tijd en plaats geweest dat dat zo was. Maar in de geschiedenis vinden we ook veel terug van kaartspelen in huiselijk omgeving, in gemoedelijke sfeer zonder uitspattingen, dus niet anders dan een spel ganzenborden of kwartetten. En ook in mijn jeugd, naar wat ik heb gezien, werd kaartspelen hoofdzakelijk gedaan in de tussenuren op school, in de pauzes op het werk of bij het samenzijn van vrienden en bekenden. En daar werd simpelweg samen een spelletje gedaan zonder gekke dingen. En waar dat toch gebeurt, is dat dan het probleem van het kaartspel zelf?

Het derde bezwaar is dat er mee wordt gewed en gegokt. Nu ben ik het er mee eens dat er een ruimschoots verkeerd gebruik is van het kaartspel. Maar ligt dat aan het kaartspel zelf? Mensen dobbelen, gokken en wedden al duizenden jaren, met steentjes, dobbelstenen, munten en allerhande middelen. Toen er kaarten kwamen werden er kaarten voor gebruikt. Maar zit het probleem hier in de speelkaarten zelf? Dwingen of verleiden speelkaarten hiertoe?

Het vierde bezwaar is dat het spel gebruikt maakt van een bepaalde mate aan toeval, bijvoorbeeld hoe de kaarten vallen bij het verdelen. En vermaak te hebben aan alles waar toeval een rol speelt zou verkeerd zijn. Deze mensen gaan dan zo ver dat ze elk spel of verloting verwerpen. En ze moeten wel, om consequent te zijn. Elk spel heeft immers wel een zekere mate aan toeval in zich. Maar ik meen dat deze soort van 'toeval' behoort bij Gods schepping. De uitkomst van de worp met een dobbelsteen is niet geheel willekeurig. De positie van de hand, de hoogte boven de tafel, de hoek waarin de steen ligt en valt, de draaiing en nog vele andere dingen bepalen uiteindelijk hoe de dobbelsteen terechtkomt. Maar omdat wij geen controle hebben over veel van deze factoren resulteert het in een soort van 'toeval'. Zo is ook hoe de kaarten geschud zijn geen puur toeval. Het hangt af van de beginsituatie, welke kaarten verschoven zijn, hoe er gedeeld is en nog veel meer dingen. Maar omdat we de meeste van deze dingen niet goed kunnen controleren resulteert dit ook in een soort van 'toeval'. Dit zijn allemaal zaken die God heeft geschapen en die we vrij mogen gebruiken zonder een kwaad geweten te hoeven hebben.

Iets anders wordt het wanneer we onze hoop en verwachting gaan zetten op de uitkomst van zo'n 'toeval'. Als je gaat spelen om geld met de bedoeling er beter van te worden, of dat nu is met een kaartspel, met dobbelstenen, een gokautomaat, de lotto of wat dan ook. Als je daar je hoop op gaat zetten ga je de verkeerde kant op. Als christen vertrouwen we op God die voor ons zorgt. Te zoeken naar snel gewin zou zijn alsof God niet genoeg voor ons zou zorgen. Maar laten we zo'n verkeerd omgaan met de dingen niet wijten aan het kaartspel.

Ik moest nog denken aan wat Jezus zegt tegen de Farizeeën: "Wat de mond ingaat, verontreinigt de mens niet; maar wat de mond uitkomt, dat verontreinigt de mens" (Matt 15:1-20 en Mark 7:1-23). In Mark 7:15 zegt Jezus: "Er is niets dat van buitenaf de mens binnengaat, dat hem kan verontreinigen; maar de dingen die van hem uitgaan, die zijn het die de mens verontreinigen". Het gaat in deze context om voedsel maar ik denk dat je de gedachte hier kunt doortrekken. Jezus geeft hier aan waar het probleem zit: in ons hart. Het zijn niet de dingen die we aanraken of eten of waar we mee omgaan die zondig zijn of ons zondig maken, het is ons hart. Deut 11:16 zegt: "Wees op uw hoede dat uw hart niet verleid wordt, zodat u afwijkt, andere goden dient en u voor hen neerbuigt." Dat gevaar zit ook in kaartspelen als je er verkeerd mee omgaat. Het kaartspel is veel misbruikt en dat moeten we niet doen. Maar laten we nuchter blijven. Het probleem komt niet van het kaartspel en het kaartspel is daarbij ook niet nodig. Het kaartspel is slechts een van de vele middelen die hiertoe worden misbruikt. Maar het kaartspel dwingt niet tot een dergelijk gebruik. Er zijn veel leuke onschuldige spelletjes die je kan doen met het kaartspel zonder kwaad te doen. Patience is één daarvan.

Ten slotte wil ik nog even twee dingen opmerken in verband met wat Paulus zegt in 1 Kor 8 en Rom 14. Het kaartspel in zichzelf is niet verkeerd en wie een kaartspel speelt doet geen kwaad, mits op een goede manier, ter ontspanning of voor een gezellig samenzijn en niet op een manier die het hart verleidt tot verkeerde dingen. Maar als iemand dit voor zijn of haar geweten niet kan, om wat voor oorzaak ook, speel het dan beter niet. Wie zegt dat het kaartspel niets betekent en het gewoon een spel is, kan het vrij spelen. Wie zegt dat het kaartspel een spotten met God is moet het absoluut niet spelen anders zou deze zondigen door het dan wel te spelen. Dwing of verleid dus ook niet een ander dat wel te doen tegen zijn of haar geweten in want anders dwing of verleid je de ander tot zonde.

Dat geld ook voor je houding tegenover je ouders, indien van toepassing. Als jouw geweten zuiver is door met het kaartspel te spelen, maar je ouders hebben er om welke reden dan ook daar wel grote problemen mee en ze laten je weten dat ze niet willen dat je het speelt, wees hen dan gehoorzaam en speel het niet en kies iets anders waar ze geen problemen mee hebben.

Hopelijk helpt dit antwoord. Hartelijke groet,
Gerard Slurink

Dit artikel is beantwoord door

G. Slurink

• Geboortedatum:
  12-02-1963
• Kerkelijke gezindte:
  Reformatorisch
• Woon/standplaats:
  Lahti, Finland
• Status:
  Actief

155 artikelen

Dit panellid heeft meerdere artikelen geschreven