Vraag
Als vrouw van boven de 50 krijg ik iedere twee jaar een oproep om een mammografie te laten maken. Ik ga met steeds grotere tegenzin omdat het een zeer pijnlijk en vrouwonvriendelijk onderzoek is! Ook staat in de brief die je naderhand krijgt, dat er geen rechten aan deze uitslag kunnen worden ontleend. M.a.w. het kan dus zijn dat je toch een (beginnende) tumor hebt. Als je vraagt of er geen andere mogelijkheden zijn, is het antwoord ontkennend. Maar als je via de huisarts wordt doorgestuurd naar het ziekenhuis, wordt er een echo gemaakt. Kunt u uitleggen waarom dit dan niet standaard wordt gedaan? Is het percentage vrouwen dat sterft aan borstkanker daadwerkelijk gedaald, sindsdien? En de reden dat het pas na je 50ste wordt gedaan, heeft zeker een financiële achtergrond? Er zijn helaas ook veel vrouwen die ver onder die leeftijd aan borstkanker lijden en er zelfs aan sterven.
Antwoord
Het ondergaan van een mammografie kan pijnlijk zijn: De borst wordt geklemd tussen twee platen zodat deze beter beoordeeld kunnen worden. Het onderzoek duurt ongeveer twintig minuten. Voor het maken van de foto wordt uw borst voorzichtig tussen twee platen geklemd. Door dit klemmen is het klierweefsel op de foto beter te bekijken. Het klemmen kan gevoelig en of pijnlijk zijn. Als het pijn doet, moet u dat tegen de laborante zeggen. Zij kan bekijken of uw borst wat minder strak kan worden aangedrukt.
Röntgenfoto’s zijn daarvoor geschikt. Borstkanker kan worden opgespoord met röntgenfoto's van uw borsten: de mammografie. Op borstfoto’s kunnen we borstkanker vaak al ontdekken als u het zelf nog niet kunt zien of voelen. Als borstkanker in een vroeg stadium wordt ontdekt, is de kans op genezing groter. Ook is de kans dan groter dat het gezwel kan worden verwijderd zonder de borst al te veel te beschadigen. We noemen dit een borstsparende operatie.
Waarom niet alleen een echo? Een radioloog kan het u wellicht beter uitleggen, maar een echo is vooral geschikt voor het aantonen van cysten. Cysten zijn doorgaans onschuldig en komen vooral op jongere leeftijd voor. Wanneer er iets te zien is op een mammografie, wordt niet zelden ook een echo gemaakt. Ze vullen elkaar aan, maar zijn niet uitwisselbaar.
Meedoen aan het bevolkingsonderzoek is vrijwillig. Het onderzoek is gratis. U hoeft niet mee te doen.
Bij één op de honderd vrouwen wordt op de foto een afwijking ontdekt die verder onderzocht moet worden. Bel uw huisarts zodra u thuis een brief krijgt met het bericht dat verder onderzoek nodig is. We zorgen er dan voor dat u zo snel mogelijk naar de borst-polikliniek ("mammapoli") van een ziekenhuis kunt voor verder onderzoek. De kans is groot dat de gevonden afwijking goedaardig is. Twee van de drie vrouwen met een afwijking op de foto blijken geen borstkanker te hebben. Als u wel borstkanker heeft, is het goed als dit in een vroeg wordt ontdekt. De kans op genezing is dan groter. In Nederland krijgt ongeveer één op de tien vrouwen borstkanker (gedurende haar leven).
Ben ik veilig na een borstfoto zonder afwijkingen? Het kan zijn dat een afwijking in uw borst (nog) niet zichtbaar is op de mammografie. Als u na het bevolkingsonderzoek een verandering aan uw borst ziet of voelt, wacht dan niet af maar neem contact op met uw huisarts.
Waarom alleen tussen de 50e en 70e levensjaar? Borstkanker (en veel andere soorten kanker) komen vooral voor bij ouderen. De kans op het vinden van kanker neemt toe met de leeftijd. Natuurlijk zijn er ook jongere vrouwen met kanker, maar dit is getalsmatig een veel kleinere groep. Dan wordt er inderdaad een afweging gemaakt: kosten versus de resultaten.
Zie ook thuisarts.nl
José de Jongh-van Hoof
Dit artikel is beantwoord door
drs. J. de Jongh-van Hoof
- Geboortedatum:30-11-1967
- Kerkelijke gezindte:Zevende-dags Adventist
- Woon/standplaats:Rijssen
- Status:Actief
Bijzonderheden:
Huisarts
Dit panellid heeft meerdere artikelen geschreven
Ik heb het helemaal niet als pijnlijk of vrouwonvriendelijk ervaren!
Iets verder kijken dan het onderzoek, het gaat om het doel.
Een rontgenfoto is het standaard protocol wat als eerste wordt gedaan bij verdachte dingen in de borst. Dat vooral omdat daarop de kalk vaak zichtbaar is, waar een tumor doorgaans mee begint.
De echo is vooral een aanvullend onderzoek om een verdachte of moeilijk te beoordelen stukje van de borst beter te bekijken. (dan is er dus niet altijd sprake van kans op een tumor, maar wil men soms ook duidelijkheid, iets op een andere manier bekijken)
Het kan zijn dat de borstfotos van de vragensteller vrij recent gemaakt waren en de vrouw daarom eerst voor echo werd gestuurd. Het kan ook zijn dat dit op aard van haar klachten (cyste, geen knobbel gevoeld in borst, of 'gewoon' pijn) en aan de hand van de leeftijd was. Mocht de echo verdacht zijn, zou er alsnog een rontgenfoto worden gemaakt om te vergelijken.
Maar de foto is hoe dan ook vrijwel altijd het eerste wat men doet om de borsten te onderzoeken en de echo is vooral geschikt als aanvullend, verduidelijkend onderzoek.
