Problemen met vriend van dochter

Ik heb een dringende vraag, dus als het kan zou ik erg graag snel antwoord willen hebben. Mijn dochter van net 16 heeft nu ongeveer een half jaar verkering met iemand van 22 jaar. Daar waren we niet blij mee maar toch leek het ons het beste het niet te verbieden. Ten eerste niet omdat ik dat praktisch gezien toch niet in de hand heb en ten tweede wordt iets wat verboden is alleen maar aantrekkelijker. We hebben dus de afspraak gemaakt dat hij bij ons zou komen als ze elkaar willen zien en dat tweemaal per week wel voldoende is om te beginnen. Van die afspraak is nauwelijks iets terecht gekomen: ze is vaak en lang bij hem. Hij woont op zichzelf. Hij is bovendien een probleemkind en ik heb hem meerdere keren op leugens betrapt. Hij praat ook heel negatief en grof over zijn ouders en over het geloof. Hij is opgegroeid in een sfeer van geweld en zegt dat hij regelmatig mishandeld is. Hij zegt ook dat hij zelf ook wel eens een waas voor zijn ogen krijgt, en zijn ouders hebben zelfs een keer de politie erbij gehaald. Toen heeft hij even vast gezeten en hij is ook nog een tijd uit huis geplaatst, maar waar hij toen was ging het ook niet. Het hele hulpverleningstraject is doorlopen en verschillende psychiaters zijn tot de uitspraak gekomen dat de oorzaak bij hem lag, al zijn die ouders ook niet onschuldig. Nu willen mijn dochter en hij dat wij onze toestemming geven dat ze in het weekeinde bij hem overnacht. Ik heb begrepen dat een seksuele relatie in Nederland op 16-jarige leeftijd wettelijk is toegestaan. Ik weet alleen niet of dat ook geldt voor een meerderjarige met een minderjarige. Ik weet natuurlijk dat, wanneer ze seks willen ik hen niet kan tegenhouden. Hij heeft trouwens al gezegd dat ze al een seksuele relatie hebben. Ik kan haar niet aan de tafelpoot vastbinden, maar als ik toestemming geef voor overnachting dan ben ik medeverantwoordelijk en dat wil ik niet. Bovendien wil ik ook niet dat ze opgaat in het nachtleven met drank e.d. Het is nu zo dat ze om half twaalf thuis moet zijn en dat is hij ook zat. Hij is nu erg aan het stoken en zij laat zich opstoken. Ik ben mijn mogelijkheden aan het overwegen en kom zelf tot de volgende opties: 1. We geven toe. Geen ruzie meer en we hoeven niet bang te zijn dat we haar kwijt raken. 2. We zeggen dat we er niet achter kunnen staan, maar geen dwang willen gebruiken en dat ze ook een eigen verantwoordelijkheid heeft. Alleen voel ik me dan net Pilatus die zijn handen in onschuld wast. Als ze nu 18 was... 3. Het gaat hard tegen hard. Ik kan haar kleedgeld inhouden, haar telefoonabonnement blokkeren, haar laptop afsluiten van internet. Haar letterlijk zoveel mogelijk op gaan halen als ze bij haar vriend zit en haar vriend hier de toegang weigeren. Optie 1 wordt het zeker niet, maar ik wil haar niet kwijtraken en ben erg bang dat dat gaat gebeuren als ik voor optie 3 kies. Dan blijft optie twee over, maar die kan ik tegenover God niet verantwoorden. Nu vraag ik me af of ik iets over het hoofd zie en er nog een mogelijkheid is. Haar vriend is nu nogal agressief naar mij toe en zal één dezer dagen langskomen. En om eerlijk te zijn: ik ben bang voor hem. Vooral vanwege zijn gewelddadig verleden. Punt is ook nog dat hij mij wil spreken zonder dat mijn man erbij is en mijn man werkt in ploegendienst, dus die is regelmatig 's avonds en 's nachts afwezig. Die jongen sms-te dat hij zich al verheugde op ons gesprek van "wij met z'n beiden." Dat kwam bedreigend op me over en ik weet niet meer hoe ik moet reageren, zowel tegenover mijn dochter als tegenover hem. Heeft u tips?

Wat een pijn, zorg en onmacht spreken uit deze vraag! Kinderen zijn immers het liefste dat je hebt en als het dan zo helemaal in gaat tegen wat goed is en je bent onmachtig dat te veranderen, dan geeft dat heel veel verdriet en vragen. De hele situatie is zowel voor u als uw man en uw dochter en ten diepste ook voor haar vriend vol van onvrede en spanning. Daarin heb ik met u allen te doen.

Binnen het beperkte bestek van dit forum, wil ik er het volgende van zeggen. Het kernprobleem waar het hier om gaat lijkt te zijn: hoe kunt u uw kind loslaten in liefde, terwijl u weet dat ze een schadelijke weg kiest? Of beter nog: hoe kunt u uw dochter en ook haar vriend overgeven aan Gods zorg, zelfs als zij er voor kiezen hun eigen weg te gaan en u achter blijft met uw zorgen, verdriet en frustratie?

Ik besef dat dit een wat andere probleemomschrijving is dan u die geeft in uw vraag. Om te beginnen vraag ik u dus om op een wat andere manier naar uw probleem te kijken. Niet als een probleem dat met een goede aanpak en goede tips opgelost moet worden, maar als een probleem waarin u dat kunt doen dat van een christen ouder verwacht mag worden. Ongeacht het resultaat, maar die de uitkomst daarvan (het resultaat) aan God toevertrouwt.

Dit vertrekpunt maakt het perspectief veel breder dan vooral of zelfs alleen het focus op uw dochter en haar vriend. Dan beginnen we met het besef dat we leven voor Gods aangezicht en geroepen zijn Hem boven alles en iedereen te dienen. En we blijven ook oog houden voor het welzijn van anderen zoals uw man en mogelijk ook andere kinderen in het gezin. Wij mogen, anders gezegd, ouders zijn naar Gods beeld. God vraagt dat en wil dat tegelijk ook geven door Zijn Woord en Geest. Onderzoek van Zijn Woord, het gebed om de leiding van Zijn Geest en in dat licht kritisch zelfonderzoek naar ons eigen gedrag en motieven zijn blijvend noodzakelijk. En dat heel concreet gericht op de situatie waar u mee te maken hebt. Dus niet in algemene zin dat u het er moeilijk mee hebt, maar heel precies benoemen waar u mee te maken hebt en wat dit met u doet. Dat is al een hele opgave! Een dagboek bijhouden kan u daarbij helpen om uw gedachten en emoties te ordenen en uw onderzoek te verdiepen.

In Zijn Woord laat God ons zien hoe Hij Vader wil zijn over Zijn volk. Daar valt heel veel van te leren en veel meer van te zeggen dan hier mogelijk is. Ik stip slechts een paar zaken aan.

Gods Vaderschap
Als we spreken over Gods vaderschap, moeten we dat niet eenzijdig mannelijk invullen. God geeft ook een voorbeeld van moederschap. Denk aan Lukas 13:34 waar God Zich vergelijkt met een hen die haar kuikens wil beschermen. En nog sterker in Jesaja 49:15 en 66:12-13 waar de Heere zich vergelijkt met een moeder die troost en voedt.

Het belang van tucht in liefde
Grenzen stellen, kinderen aanspreken op gedrag dat niet juist is en zo nodig straffen, zijn volkomen bijbels. Denk slechts aan hoe God omging met Zijn volk in de tijd van de richteren en de koningen. Heel duidelijk kreeg het volk van de profeten te horen wat God vond van de afgodendienst, hun eigenliefde, hun onrecht enz. De oordelen werden heel concreet en herhaaldelijk aangekondigd en uiteindelijk ook voltrokken. Maar altijd tegen de achtergrond van het verbond dat God in liefde en trouw met hen gesloten had. Ze waren altijd gericht op herstel van de relatie met Hem. Dat is het wezen van tucht en straf. In het geval van uw dochter en haar vriend, lijken me uw zorgen geheel terecht. Er is dus alle reden om met haar en haar vriend liefdevol en indringend te spreken over de schadelijke gevolgen van hun levensstijl. Met opzet noem ik hierbij ook haar vriend. U vindt zijn gedrag verwerpelijk en schadelijk. En dat lijkt me terecht als ik af ga op wat u schrijft. Tegelijk is ook hij een mens voor Gods aangezicht die iets van u mag merken van Gods liefde voor zondaren. Het is aan hem wat hij daarmee doet. Maar verwerp hem niet als mens.

Loslaten
Dit is een heel moeilijk woord voor een moeder en vader die zien hoe hun kind in alle opzichten een schadelijke weg kiest. Het is heel verleidelijk om dan te kiezen voor manieren om hen te beheersen en te controleren (soms heel subtiel en manipulerend) zodat ze doen wat wij willen. Dat is echter niet Gods pedagogiek. Als Zijn volk ondanks liefdevolle waarschuwingen volhardt in de zonde, gaat Hij hen niet door dwang of manipulatie daarvan weerhouden, maar Hij geeft hen over aan de gevolgen van hun keuzes. Dit zou met veel voorbeelden aangetoond kunnen worden. Ik noem alleen de gelijkenis van de verloren zoon. Deze vroeg om zijn deel van de erfenis en kreeg die ook mee. De vader in de gelijkenis is hier het beeld van God! Hij wist en zag dat zijn zoon er op een heel verkeerde manier mee omging, maar weerhield hem er niet van door de erfenis niet te geven. Wij moeten beseffen dat onze kinderen niet ons bezit zijn en dat ze geen objecten zijn die we kunnen controleren en beheersen.

Overgeven en meegaan
Gelukkig stopt het daarbij niet. In het gebed kunnen en moeten we hen steeds blijven opdragen aan God en ondanks alles onze liefde voor hen merkbaar laten zijn. Onze kinderen mogen en moeten weten dat we ze als dit kind met hun eigen karakter, mogelijkheden en beperkingen aanvaarden in liefde. Dat we ze waarderen zoals ze zijn als mens. Dat gaat mee. Het kan lang bedekt raken, maar gaat nooit verloren. De verloren zoon dacht lang niet aan zijn vader. Totdat hij alles kwijt raakte. Toen kwam er weer ruimte om te denken aan zijn vader. Hij herinnerde zich weer de liefdevolle sfeer thuis en wist dat wie hem ook had afgewezen, hij terecht kon bij zijn vader. De liefde van de vader was ongemerkt meegegaan.

Hebben onze kinderen ondanks alles wat er mis ging dat beeld en die herinnering van ons als ouders? Dan komt ook de vraag hoe we vanaf hun geboorte ouder zijn geweest en onze liefde hebben getoond op de wijze die God ons voor heeft gehouden en voor heeft gedaan. Dan kan er ook bij ons veel te belijden zijn voor God en misschien ook wel voor onze kinderen.

Terug naar de vragen die u stelt. Er lijkt een strijd te zijn ontstaan tussen u en uw dochter en haar vriend. Hoe begrijpelijk ook, probeer die zo snel mogelijk te beëindigen. U laat zelf al merken in uw vraag dat u inziet dat die strijd nooit gewonnen kan worden en alleen maar verliezers oplevert. Vandaar dat u terecht spreekt over het gevaar dat u haar kwijtraakt. Het geheim om de strijd te beëindigen is dat u allereerst en bij alles steeds weer duidelijk maakt dat u van haar houdt, haar als uw kind waardeert, respecteert, aanvaardt en haar met haar vriend het beste gunt. Daarvoor komt alleen ruimte als u de pogingen staakt om haar te willen controleren. Anders gezegd: richt u zich niet allereerst op het bereiken van het resultaat om de verkering te verbreken of uw kind in het gareel te brengen.

Dat betekent niet dat u haar en haar vriend niet zou mogen voorhouden wat goed en verkeerd is. Dat mag en hoort u juist wel te doen, maar steeds vanuit de liefde en niet als dwang. De keuze wat ze er mee doen is aan hen. Dit komt in de buurt van wat u optie twee noemt. Daarbij zegt u dat u bang bang om als Pilatus de handen te wassen in onschuld. Daar hoeft m.i. geen reden voor te zijn als u gedaan hebt wat u kon en moest doen om uw verantwoordelijkheid te nemen.

Het betekent ook niet dat u als ouder geen gepaste maatregelen zou mogen nemen. Dat hoort juist wel. Die moeten wel steeds duidelijk aangekondigd en gemotiveerd worden. U kunt uw dochter verbieden om thuis met haar vriend te slapen. U kunt hen in het algemeen verbieden om zich thuis bij u te gedragen op een manier die tegen Gods Woord in gaat en die de sfeer in huis voor de anderen verpest. In dat geval kunt u haar uiteindelijk zelfs de deur wijzen als anderen in het gezin er overmatig onder te lijden zouden hebben. Niet in een driftbui of opwelling, maar als uitvoering van een eerder duidelijk uitgelegde consequentie. En met de toezegging dat er altijd een weg terug is en dat u van haar blijft houden.

En wat haar vriend betreft. Als hij inderdaad gewelddadig wordt of daarmee dreigt, waarschuw hem dan vooraf duidelijk dat u in dat geval aangifte doet bij de politie. Ook dat hoort bij tucht in liefde! U kunt aangifte doen, ook als hij tegenover uw dochter of een ander gewelddadig wordt.

Het lijkt mij tenslotte niet zo verstandig als u zonder uw man het gesprek aan gaat met de vriend van uw dochter. U hoeft daarin beslist niet mee te gaan met zijn wensen. Mijn advies zou zijn om dat gesprek alleen met uw man samen te doen. Ook al heeft hij onregelmatige diensten, dan lijkt me dat er een tijdstip gevonden kan worden om met z'n drieën dat gesprek te voeren. Maak duidelijk dat u als ouders samen staat in de opvoeding.

Betrek en steun elkaar hierin zo veel mogelijk, want u hebt elkaar in deze weg heel hard nodig.

Dr. J. van der Wal

Dit artikel is beantwoord door

dr. J. van der Wal

Dit panellid heeft meerdere artikelen geschreven