Vreselijke herbelevingen

Ik heb een rotprobleem. Ik ben jarenlang op een gruwelijke manier verkracht door mijn man en daarvoor ook misbruikt door vele anderen. Ik ben hier pas achtergekomen. Ik krijg al bijna drie jaar hulp in onze kerk (na vijftien jaar pappen en nathouden bij de GGZ) en God heeft mij genezen op heel veel terreinen van mijn leven, onder andere van een suïcidale depressie. Ik wist nooit hoe ik daaraan kwam, ik had het al zo lang, zo ontzettend lang. Nu weet ik het. Al vanaf mijn achtste levensjaar verlang ik al hevig naar de dood. Nu heb ik zo'n last van zaken die ik herbeleef. Ik was alles vergeten en nu herinner ik me zoveel, zo ontzettend veel. Ik dacht dat ik het allemaal zelf wilde, maar dat was een leugen. Ik heb echt een lieve man, maar nu ik de waarheid inzie is mijn leven een nachtmerrie geworden. Ik ga alles belijden en brengen onder het bloed van Jezus, maar die pijn, die vreselijke pijn...? Hoe lang duurt het voordat al die vreselijke herbelevingen overgaan? Ik ben bang en tegelijkertijd is Jezus heel dichtbij. Ik voel rust en vrede en dat kan nu eigenlijk niet... Hoe zal dit aflopen? Is hier misschien literatuur over? Ik heb een jong gezin... Ze hebben me aangeraden er met niemand over te praten, maar ik word gek. Zo voelt het. Veel liefs een wankelend visje.

Je stelt een uiterst complexe vraag, waarachter ongetwijfeld nog veel meer schuilgaat dat uiteraard niet in een korte mail aan de orde kan komen.

Er zijn een paar dingen die opvallen. In de eerste plaats dat je heel duidelijk lijdt onder een hevige innerlijke pijn (momenteel vooral in de vorm van herbelevingen) en in de tweede plaats dat de achtergrond daarvan kennelijk al jarenlang bestaat. Je spreekt immers van en doodsverlangen vanaf je achtste, langdurige verkrachtingen en vele jaren professionele hulp. Het is dus duidelijk dat je een ernstig en complex probleem hebt. Dat zouden persoonlijkheidsproblemen kunnen zijn, gezien de duur en de ernst die je beschrijft. Maar dat blijft gissen.

Het tweede dat in het oog springt is dat je kennelijk pas betrekkelijk laat voor jezelf tot het inzicht bent gekomen dat de problemen te maken hebben met seksueel misbruik. Voor je huwelijk en in je huwelijk. Op dit cruciale punt in je verhaal ontstaan belangrijke vragen. Wat maakt dat je nu weet dat dit misbruik heeft plaatsgevonden? Kennelijk heb je altijd geleefd zonder het idee dat er van seksueel misbruik sprake was. Zijn er daarvoor nu duidelijke aanwijzingen gekomen, of berust het meer op bijv. suggestie van anderen? Enerzijds zeg je dat je door je man gruwelijk bent misbruikt, anderzijds vindt je hem een lieve man. Ik kom hier niet goed uit.

Er kan sprake zijn van misbruik, maar dat moet dan ook echt worden uitgezocht. Je verhaal laat nog een andere mogelijkheid open die ik in alle eerlijkheid niet onbenoemd mag laten. Het kan voorkomen dat mensen die jarenlang persoonlijkheidsproblemen hebben, zonder dat ze daarvoor duidelijke oorzaken kunnen vinden, een koppeling gaan maken met seksueel misbruik. Dergelijke problemen kunnen leiden tot symptomen die een verband suggereren met traumatische gebeurtenissen, zoals misbruik.

Aandacht hiervoor in de media en/of door hulpverleners die zo'n verband opperen als mogelijke verklaring voor het ontstaan van de problemen, kan dan leiden tot de gedachte dat er sprake moet zijn geweest van seksueel misbruik. Vooral bij gevoelige, beïnvloedbare mensen kan zoiets gemakkelijk ontstaan. Tot op zekere hoogte is het invoelbaar dat dit gebeurt. Zo iemand kampt immers al heel lang met ernstige en tegelijk ogenschijnlijk ongrijpbare problemen. Seksueel misbruik kan daarvoor een verklaring bieden, die een begin van controle geeft. Je hebt dan immers een oorzaak en verklaring en op basis daarvan kan dan gericht gewerkt worden aan behandeling. Maar nogmaals, daarvoor is er alleen een goede basis als er gegronde redenen zijn om seksueel misbruik als belangrijke oorzaak aan te nemen.

Terzijde merk ik overigens op dat niet zozeer het seksueel misbruik de grootste problemen veroorzaakt, maar het blijvende isolement en de systematische ontkenning van de persoonlijkheid van het slachtoffer.

De vraag is nu wat je hiermee moet. In elk geval niet zwijgen, zoals sommigen kennelijk tegen je zeggen. Bespreekbaar maken is beslist noodzakelijk. Maar dan wel met echt professionele hulpverleners. Op het gevaar af dat ik nu weer iets moeilijks zeg: de hulp die je nu drie jaar vanuit je kerk krijgt, is belangrijk als pastorale/diaconale ondersteuning en is als zodanig onvervangbaar juist ook om het isolement te voorkomen. Maar die is ontoerijkend om je te helpen met je psychische problematiek. Daarvoor verwijs ik je toch naar de GGZ. Jij spreekt over 15 jaar "pappen en nathouden" door de GGZ. Maar zou het ook kunnen zijn dat ze met alle menselijk tekort, zo goed mogelijk getracht hebben je gaande te houden? Ook al heeft dat geen compleet herstel gebracht, het kan toch iets/veel betekend hebben om het leven leefbaar te houden. Ik zou dat niet zo snel afschrijven.

Er staat veel op het spel voor je. En een zorgvuldige benadering is nodig om onnodige complicaties te voorkomen. Uitzoeken van het vermoeden van seksueel misbruik is echt nodig. Als die gronden er niet zijn, is het beter dat idee los te laten, anders leidt dat tot onnodige complicaties voor jou en je man en mogelijk allerlei andere relaties. Je moet niet denken aan de gevolgen van een juridische procedure, die achteraf niet houdbaar blijkt te zijn. Je gaat je kostbare energie dan richten op iets dat dat niet waard is. Als er wel duidelijke aanwijzingen zijn voor seksueel misbruik, is behandeling nodig en moet ook aangifte bij de politie serieus worden overwogen. Er is dan immers sprake van een ernstig strafbaar misdrijf.

Om dit goed uit te zoeken en tot een passende verdere behandeling te komen, is goede professionele hulp beslist noodzakelijk. Vraag je huisarts daarvoor om een gericht advies. En benut de gemeente en het pastoraat voor de eveneens zeer noodzakelijke geestelijke begeleiding. Daarbij zou het zeer aan te bevelen zijn als professionele en pastorale hulp met jouw toestemming onderling contact hebben, zodat er sprake is van samenwerking. Van een christelijke GGZ-organisatie als Eleos, mag je verwachten dat ze daar zeker open voor staan.

Binnen de beperkingen van een enkel emailcontact heb ik geprobeerd een eerlijk antwoord te geven, in het besef dat dit niet eenvoudig is. Inhoudelijk is het ingewikkeld en emotioneel kan het je teleurstellen en verwarren dat ik je een andere mogelijke verklaring voor je problemen voorhoudt dat seksueel misbruik. Gezien echter wat er voor je op het spel staat, meen ik dat ik niet anders kan doen dan eerlijk zijn. Van harte hoop ik dat je hiermee verder kunt en dat je omgeving je hierin blijft steunen.

Dr. J. van der Wal

Dit artikel is beantwoord door

dr. J. van der Wal

Dit panellid heeft meerdere artikelen geschreven